راه شرعی ثابت شدن اول ماه چند چیز هست:
اول: آنکه خود انسان ماه را ببیند.
دوم: عدهای که از گفته آنان یقین پیدا میشود بگویند ماه را دیده ایم. و همچنین است هر چیزی که به واسطه آن یقین پیدا شود.
سوم: دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیده ایم، ولی اگر صفت ماه را بر خلاف یکدیگر بگویند، یا شهادتشان خلاف واقع باشد، مثل این که بگویند داخل دایره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمیشود.
اما اگر در تشخیص بعضی خصوصیات اختلاف داشته باشند، مثل آن که یکی بگوید ماه بلند بود و دیگری بگوید نبود، به گفته آنان اول ماه ثابت میشود.
چهارم: سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که بواسطه آن اول ماه رمضان ثابت میشود، و سی روز از اول رمضان بگذرد که بواسطه آن اول ماه شوال ثابت میشود.
پنجم: حاکم شرع حکم کند که اول ماه است.
س
- اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است، کسی هم که تقلید او را نمیکند، باید به حکم او عمل نماید، ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده، نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- اول ماه با پیشگویی منجمین ثابت نمیشود، ولی اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند، باید به آن عمل نماید.
--------------------------
پس دقت کنیم که مساله ماه دیدن جزو احکام عبادی نیست که تقلیدی باشه، بلکه جزو موضوعات هست. گرچه اگر مراجع تقلید در مورد موضوعات نیز حکم صادر کنند، قضیه فرق میکنه، مگر اینکه باز هم مقلدین یقین صد در صد بر خلاف اون رو داشته باشند.
البته، بحث حکم حکومتی و تبعیت از آن مساله دیگری هست.
بذارید یه مثال عرض کنم تا این واضح تر بشه:
فرض کنید قرار هست در نماز جماعت یک مرجع تقلید شرکت کنیم. من و شما می بینیم که امام جماعت که مرجع تقلید ما هست، رفت با آبی وضو گرفت که ما یقین داریم نجس هست. خب می دونید که اگر اون آب رو ما در اختیار او نگذاشته باشیم، واجب نیست بهشون بگیم نجسه.
در اینجا نماز مرجع تقلید ما هیچ مشکلی نداره. چون ایشون نجاست آب وضو رو خبر نداشت و بنا بر طهارت گذاشته بود. ولی ما که یقین داریم ایشون با آب نجس وضو گرفته دیگه نمی تونیم بهشون در اون نماز اقتدا کنیم.
آیا اینجا می تونیم بگیم: این مرجع تقلید ماست و حتما نمازش درسته؟
مسلما خیر. چون ما یقین بر خلاف اون داریم.
گرچه نماز خود اون مرجع هیچ اشکالی نداره و صحیح هست.
ولی چرا... اگر همون اول کار، در نجس یا پاک بودن آب شک داشتیم، و ایشون یا اصلا هر فرد دیگه ای گفت: این آب پاک هست، هیچ مشکلی نیست.
و در این حالت این تبعیت ما تقلید نام نداره. بلکه یکی از راه های رسیدن به یقین هست.
(البته اینو فرض مثال گفتم. وگرنه در آب وضو یقین به طاهر بودنش لازم نیست. بلکه فقط باید یقین به نجاست اون نداشته باشیم.)
----------------------------------------
حالا در مساله ماه دیدن هم همینطور هست.
اگر مرجع تقلید ما از یکی از راه های شرعی به اول ماه شوال رسید، آیا تبعیت ما از او واجب هست؟
همه مراجع می فرمایند: خیر. بلکه یقین شما مهم هست.
مگر اینکه مرجع تقلید حکم صادر کنه که اون بحث دیگه ای هست و تبعیت از حکم لازم میشه و در این حالت این تبعیت از باب تقلید نیست.
و البته در زمان حکومت ولی فقیه، احکام اینطوری را ایشان صادر می کنند.
من که تا حالا سراغ ندارم هیچ کدام از مراجع تقلید در مورد اول ماه بودن حکمی بر خلاف ولی فقیه داده باشند.
مساله اعلام کردن با حکم دادن فرق میکنه.
بله، فرضا مرحوم آیت الله بهجت اعلام می کردند که برای من ماه ثابت نشده، ولی حکم نمی کردند.
اگر مراجع تقلیدی باشند که در این مورد حکم حاکم رو نافذ ندونند، این هم بحث دیگه ای هست.
ولی هیچ کدام مساله یقین رو رد نمی کنند.
یعنی حتی مقلدین آنها هم اگر از حکم حاکم یقین پیدا کردند، حتی اگر بر خلاف نظر مرجعشان بود، لازم است به یقین خود عمل کنند نه نظر اعلامی مرجع تقلید.
http://talabehpasokhgoo.parsiblog.com/
